partnerem merytorycznym artykułu jest :

Data publikacji: 22.11.2024

Diagnostyka płodności u mężczyzn – jakie testy są istotne?

Niepłodność jest problemem, z którym boryka się coraz więcej par na całym świecie. Statystyki sugerują, że nawet w połowie przypadków przyczyną nieudanych starań o ciążę może być czynnik męski. Dlatego diagnostyka płodności mężczyzny jest podstawowym zadaniem stojącym przed lekarzem opiekującym się niepłodną parą. Jakie badania mogą wskazać źródło obniżonej płodności partnera?

Wywiad lekarski i badanie przedmiotowe

Zadanie właściwych pytań może szybko ujawnić problemy składające się na niepłodność. Lekarz zapyta o częstotliwość stosunków, czas trwania starań o ciążę, styl życia, nawyki żywieniowe i dotyczące stylu życia oraz narażenie na czynniki szkodliwe, jak stres, używki czy nadmierną temperaturę, a także o przebyte choroby, stosowane leki i suplementy, przebyte operacje.

Kolejnym etapem jest badanie kliniczne pacjenta. Urolog ocenia wzrost i masę ciała, stan narządów płciowych, w tym obecność wrodzonych i nabytych nieprawidłowości anatomicznych, takich jak wnętrostwo czy żylaki powrózka nasiennego, które mogą negatywnie wpływać na jakość nasienia.

Innym, szybkim i dostępnym badaniem jest USG jąder, które może zweryfikować nasilenie żylaków powrózka nasiennego lub wykryć inne nieprawidłowości w budowie jąder i najądrzy.

Badanie nasienia (seminogram)

To najważniejsze pojedyncze badanie w diagnostyce niepłodności męskiej. Jest to test prosty, tani i nieinwazyjny, pozwala ocenić prawidłowość wytwarzania i dojrzewania plemników w jądrach oraz ich transport w męskich drogach rozrodczych. Badanie nasienia wykonywane jest po kilku (2-7) dniach abstynencji seksualnej. Oceniane parametry to:

  • Objętość i pH: Prawidłowa objętość wynosi około 1,5–5 ml. Nieprawidłowe pH może sugerować infekcję.
  • Liczba plemników: Optymalna koncentracja to co najmniej 15 mln plemników na mililitr.
  • Ruchliwość plemników: Ocenia się, czy plemniki są zdolne do poruszania się w sposób umożliwiający dotarcie do komórki jajowej.
  • Żywotność oraz morfologia plemników: Prawidłowa budowa żywych plemników jest kluczowa dla zapłodnienia.

Wartości oceniane w badaniu nasienia wahają się znacznie u pojedynczego pacjenta, dlatego zwykle w przypadku uzyskania nieprawidłowego wyniku dąży się do jego powtórzenia po 3-miesięcznej przerwie – tyle trwa proces produkcji plemnika.

W przypadku nieprawidłowości w podstawowym seminogramie, lekarz decyduje się nieraz wykonać bardziej szczegółowe testy, jak ocena fragmentacji DNA plemników, obecność przeciwciał w nasieniu lub badania mikrobiologiczne, których celem jest wykluczenie infekcji dróg moczowo-płciowych.

Ocena hormonalna

Nieprawidłowy wynik badania nasienia, osłabienie funkcji seksualnych i inne objawy wymagają pogłębienia diagnostyki. Lekarz może zlecić oznaczenie poziomu takich hormonów, jak: Testosteron, główny męski hormon płciowy; FSH i LH, hormony przysadki mózgowej sterujące pracą jąder i produkcją plemników oraz Prolaktyna i TSH, których zaburzenia również mogą obniżać płodność.

Badania genetyczne

Nieprawidłowości genetyczne mogą być obecne aż u 7% mężczyzn z upośledzeniem płodności. Wykonuje się podstawowe badanie kariotypu (oceniające liczbę i budowę chromosomów) oraz bardziej szczegółowe badania, poszukujące mikrodelecji na męskim chromosomie Y lub najpowszechniejszych mutacji w genie CFTR, które odpowiadają m.in. za mukowiscydozę.

—-
Diagnostyka płodności mężczyzn to proces wieloetapowy, który pozwala zidentyfikować przyczyny problemów z poczęciem dziecka. Dzięki nowoczesnym metodom diagnostycznym wiele z nich można skutecznie leczyć. Jeśli podejrzewasz, że trudności z zajściem w ciążę mogą mieć podłoże męskie, nie zwlekaj z wizytą u specjalisty. Im szybciej postawiona zostanie diagnoza, tym większa szansa na skuteczne leczenie i spełnienie marzeń o rodzicielstwie.

opracowanie merytoryczne


dr Grzegorz Mirocki

Podczas wizyt skupiam się na pacjentce – szczegółowo objaśniam co i dlaczego robię oraz przedstawiam plan dalszego działania. Zawsze dbam o komfort pacjentki i otwartą atmosferę w gabinecie. Aktualnie odbywam szkolenie specjalizacyjne z położnictwa i ginekologii w Klinice Endokrynologii Ginekologicznej i Ginekologii Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.