Najbardziej zaawansowaną z metod stosowanych w leczeniu niepłodności jest procedura zapłodnienia pozaustrojowego – in-vitro, IVF-ET. In-vitro zostało po raz pierwszy zastosowane u ludzi w 1977 roku, zatem jest metodą sprawdzoną, bezpieczną, dającą największe szanse na zajście w ciążę i cały czas rozwijaną.
Procedura In Vitro polega na pobraniu i połączeniu komórek rozrodczych od obojga przyszłych rodziców (komórek jajowych i plemników), a następnie podaniu zarodka do jamy macicy. Istotą metody in-vitro jest zapłodnienie komórki jajowej w warunkach laboratoryjnych.
Historycznie pierwszym wskazaniem do przeprowadzenia procedury in-vitro była obustronna niedrożność jajowodów. Obecnie wskazań do zastosowania tej metody jest więcej, choć nie jest metodą stosowaną „na żądanie”. Zostały ustalone ścisłe kryteria kwalifikacyjne co do procedur wspomaganego rozrodu. Wskazania do zastosowania tej metody reguluje ustawa o leczeniu niepłodności z 2015 roku i rekomendacje Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii.
Procedura in-vitro jest ściśle regulowana ustawą o leczeniu niepłodności, która między innymi:
In-vitro nie może zostać wykonane “na życzenie” pacjentów. Żeby zostać zakwalifikowanym do procedury In-vitro para musi mieć zdiagnozowaną niepłodność i przynajmniej 12 miesięczny czas leczenia innymi metodami. Lekarz może podjąć decyzję o wcześniejszej kwalifikacji do procedury in-vitro, jeżeli zastosowanie innych metod nie daje szans na zajście w ciążę.
Rekomendacje medyczne pozwalają uściślić stany, w których szanse na zajście w ciążę w drodze innej niż in-vitro są nikłe. Możliwość zakwalifikowania do metody in-vitro jest uzależniona od rozpoznania, czasu leczenia, trwania niepłodności i wieku pacjentki.
Procedura in-vitro nie jest metodą stosowaną przy nawracających poronieniach – stwierdzenie poronień nawykowych jest przeciwwskazaniem do przeprowadzenia procedury.
Podczas przygotowania do procedury jajniki są stymulowane lekami powodującymi wzrost mnogich pęcherzyków Graafa. Uzyskanie większej ilości komórek jajowych zwiększa szanse na zajście w ciążę. Optymalnie staramy się uzyskać kilka do kilkunastu komórek jajowych.
Komórki są pobierane podczas zabiegu punkcji pęcherzyków jajnikowych w znieczuleniu ogólnym (krótkie znieczulenie dożylne), a następnie zapładniane plemnikami w laboratorium embriologicznym.
Podanie zarodka do jamy macicy jest niebolesne i z punktu widzenia ewentualnych dolegliwości można je porównać z inseminacją domaciczną.
Ważne! Musimy pamiętać, że u kobiet do 35 roku życia można zapłodnić najwyżej 6 oocytów. Większą ilość oocytów można zapłodnić w przypadku stwierdzenia stanów chorobowych mogących utrudniać zapłodnienie, po 2. nieudanych procedurach zapłodnienia pozaustrojowego, lub u kobiet po 35 roku życia.
Nadliczbowe niezapłodnione komórki jajowe można zamrozić do dalszego wykorzystania, zrzec się do dawstwa lub zlecić utylizację.
Zarodków nie można niszczyć, rozwijające się zarodki, które nie zostaną poddawane transferowi są mrożone (witryfikowane) zazwyczaj w 5-6 dobie rozwoju. Witryfikacja przebiega przy zastosowaniu krioprotektantów, co zapobiega wytrącaniu się kryształków lodu, które mogłyby uszkodzić komórki. Takie zarodki mogą być użyte w przypadku niepowodzenia procedury lub, po udanym zapłodnieniu, celem uzyskania kolejnej ciąży.
U kobiet do 35 roku życia można podać jeden zarodek. U kobiet powyżej 35 roku życia, lub przy wcześniejszych niepowodzeniach procedury można rozważyć podanie dwóch zarodków.